Mae Cymdeithas yr iaith yn cyhuddo swyddogion Cyngor Sir Caerfyrddin o geisio gorfodi aelodau etholedig i roi sel eu bendith ar gynlluniau gwario ar gyfres o ysgolion ardal canolog drwy'r sir, cyn iddynt gychwyn ar y broses o ymgynghori ar ddyfodol yr ysgolion pentrefol y byddid yn eu disodli.

Mewn cyfarfod y prynhawn yma gyda phrif Swyddogion a Chynghorwyr Ceredigion, bydd dirprwyaeth o Gymdeithas yr Iaith yn llongyfarch y Cyngor ar eu hymrwymiad at ysgolion pentref sydd yn cymharu'n ffafriol iawn gyda pholisiau dinistriol Cyngor Sir Gar. Ond bydd y Gymdeithas yn dweud wrthynt bod gwendid sylfaenol yn eu hargymhellion i adolygu ysgolion, a gynhwysir mewn papur ymgynghorol cyfredol.

Ar y diwrnod y bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn trafod cynnig gan y Democratiaid Rhyddfrydol ar ddyfodol ysgolion bychain (Dydd Mawrth 8/11/05), bydd Cymdeithas yr Iaith ac ymgyrchwyr dros ysgolion pentrefol yn cynnal 2 Wylnos.

Mewn Cyfarfod Cyhoeddus a gynhelir am 7pm heno yng Ngwesty Llwyn Iorwg (Ivy Bush) Caerfyrddin bydd Cymdeithas yr Iaith yn galw ar ymgyrchwyr dros ysgolion pentrefol o bob cwr i ymuno a phob cymuned leol yn y sir pan fygythir yr ysgol.

Bydd 2 Aelod Cynulliad yn ymuno a chynrhychiolwyr o bleidiau gwleidyddol eraill mewn Fforwm Cyhoeddus nos Fawrth 25ain o Hydref i drafod Strategaeth ddadleuol gan Cyngor Sir Caerfyrddin a allai arwain at gau hyd at 40 o ysgolion pentrefol Cymraeg.

Mae aelodau o Gymdeithas yr Iaith wedi galw ar Alun Pugh, Gweinidog Diwylliant y Cynulliad, i gondemnio Cyngor Sir Caerfyrddin am eu strategaeth addysg a allai arwain at gau degau o ysgolion pentrefol Cymraeg.

Mae Bwrdd Gweithredol Cyngor Sir Caerfyrddin wedi trafod heddiw cychwyn amserlen o ymgynghori lleol a allai arwain at gau yn y pendraw hyd at 40 o ysgolion pentrefol Cymraeg.

Cred Cymdeithas yr Iaith mai mynd ati yn y dull hen ffasiwn o gau ysgolion, er mwyn arbed arian yn hytrach na ‘moderneiddio’ yw Agenda Cyngor Sir Gaerfyrddin, gan nad oes ganddynt unrhyw fodd i gyllido'u Cynllun.

Bydd cynrychiolaeth o Gymdeithas yr Iaith yn protestio gyda rhiant heddiw, o flaen Ysgol Breifat Howell i ferched yn Ninbych ar ddiwrnod derbyn disgyblion newydd. Byddwn yn tynnu sylw at y ffaith fod ysgolion preifat yng Nghymru’n cael amddifadu’u disgyblion yn gyfangwbl o addysg Gymraeg ac o bob elfen o’r cwricwlwm Cymreig. Nid oes lle i drefn o’r fath yn y Gymru gyfoes.

Mewn dogfen a gaiff ei lansio ar faes yr Eisteddfod heddiw, mae Cymdeithas yr Iaith yn galw am ‘ail chwyldro’ i wneud y sgil i ddefnyddio’r Gymraeg yn hafodol i holl addysg ol-16 yn yr ardaloedd Cymraeg.