Mewn cyfarfod agored ar Ionawr 21 gosododd pobl Ceredigion her i Gyngor Ceredigion chwarae eu rhan wrth fynd i'r afael â chwymp ym mhoblogaeth a chanran siaradwyr Cymraeg y sir.
Cynhaliwyd y cyfarfod yn sgil cyhoeddi cwymp yng nghanran siaradwyr Cymraeg y sir ddechrau Rhagfyr 2022. Roedd cynrychiolaeth o fudiadau'r sir, cynghorwyr sir a chymuned ac unigolion yn bresennol yn y cyfarfod; yn eu plith roedd rhai o aelodau Cabinet Cyngor Ceredigion, gan gynnwys yr arweinydd, Bryan Davies.
Dywedodd Tamsin Davies ar ran rhanbarth Ceredigion:
Mewn llythyr at Gomisiynydd newydd y Gymraeg Efa Gruffudd wrth iddi ddechrau ar ei gwaith, rydyn ni wedi galw arni i ddatgan a fydd sicrhau hawl pobl Cymru i ddefnyddio'r Gymraeg a derbyn gwasanaethau yn Gymraeg yn flaenoriaeth iddi.
Dywed y llythyr bod perygl bod y cyhoedd yn colli ffydd yn y broses gwyno am fod y broses ymchwilio cwynion yn aml yn un hir a chymhleth ac am nad yw materion yn cael eu datrys mewn modd amserol a boddhaol.
Mewn rali yng Nghaerfyrddin heddiw fe wnaeth Dafydd Iwan ddweud nad oes lle i anobeithio yn wyneb y cwymp yng nghanran siaradwyr Cymraeg, ac mai yn y frwydr y mae ein gobaith ni.
Ategodd Cymdeithas yr Iaith hynny gan ddweud nad anobeithio sydd ei angen ond gweithredu.
Gorymdeithiodd torf o Neuadd y Sir yng Nghaerfyrddin at swyddfa'r Llywodraeth yn Rhes Picton gyda 7 o alwadau ar Lywodraeth Cymru i weithredu.
Dywedodd Dafydd Iwan yn dweud wrth y rali:
Mewn rali sydd i'w chynnal yng Nghaerfyrddin am 2pm Ddydd Sadwrn yma (14/1), bydd Cymdeithas yr Iaith yn symud pwyslais ymgyrch "Nid yw Cymru ar Werth" o ymgyrchu'n erbyn gormodedd o ail gartrefi ac AirBnBs at ymgyrchu dros Ddeddf Eiddo gyflawn.
Esbonia Cai Phillips, myfyriwr ifanc o Flaen-y-coed Sir Gâr, fydd yn galw am Ddeddf Eiddo yn y rali:
Mae Cymdeithas yr Iaith wedi cyhoeddi heddiw mai Dafydd Iwan fydd siaradwr gwadd Rali'r Cyfri yng Nghaerfyrddin ddydd Sadwrn Ionawr 14.
Bydd y rali yn galw am weithredu brys dros y Gymraeg a chymunedau Cymraeg yn wyneb canlyniadau'r Cyfrifiad a gyhoeddwyd fis diwethaf. Dangosodd y Cyfrifiad mai yn Sir Gâr unwaith eto y bu'r dirywiad mwyaf yng nghanran y siaradwyr Cymraeg.
Mewn rali yn Llanrwst heddiw dywedodd Cymdeithas yr Iaith mai ymgyrchu llawr gwlad sydd wedi arwain at fesurau i fynd i'r afael ag effaith ail dai a thai gwyliau, a bod angen pwyso nawr am fesurau i ddatrys problemau ehangach.
Dywedodd Robat Idris, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith:
"Ymgyrchwyr sydd wedi sicrhau bod grymoedd newydd gan gynghorau i leihau effaith ail dai, ond mae'r broblem tai yn ehangach nag ail dai a thai gwyliau.
Rydyn ni'n feiriniadol o sylwadau'r Prif Weinidog yn y Siambr yn hallt, ar ôl iddo ddweud nad oedd am weld pob plentyn yng Nghymru yn cael eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg yn y dyfodol, gan awgrymu ei fod am gynnal y gyfundrefn bresennol lle mae mwyafrif pobl ifanc Cymru yn gadael yr ysgol heb fod yn hyderus yn y Gymraeg.
Cododd aelodau o Gymdeithas yr Iaith bosteri a chwistrellwyd y neges "Llywodraeth Cymru: Gweithredwch" ar adeiladau'r Llywodraeth yn Aberystwyth, Caerfyrddin a Chyffordd Llandudno heno, 06/12/2022.
Dywedodd llefarydd ar ran y Gymdeithas:
Mae gosod nod o Addysg Gymraeg i Bawb yn hanfodol er mwyn atal dirywiad y Gymraeg. Mae cyhoeddi canlyniadau Cyfrifiad 2021 heddiw wedi dangos gostyngiad yn nifer a chanran y siaradwyr Cymraeg.
Meddai Cadeirydd Cenedlaethol Cymdeithas yr Iaith, Robat Idris:
