Cynhaliwyd rali Nid yw Cymru ar Werth yn Nefyn heddiw i bwysleisio bod angen gwneud mwy na rheoleiddio’r farchnad ail dai a thai gwyliau er mwyn mynd â’r afael ag argyfwng tai ein cymunedau
Mae'n bwysig cydnabod gwaith Cyngor Tref Nefyn ac ymgyrch Hawl i Fyw Adra yn pwyso am rymoedd i reoli gormodedd ail gartrefi a llety gwyliau, ond bod problemau tai yn parhau ar draws Gwynedd ac felly mai rhan o’r broblem un unig yw ail dai a thai gwyliau.
Byddwn ni'n cyhoeddi ffrynt newydd yn ei hymgyrch dai yn rali "Nid yw Cymru ar Werth" yn Nefyn y penwythnos hwn. Disgwylir i gannoedd ddod at y dref fach yng Ngwynedd am 1.30pm brynhawn Sadwrn ar gyfer rali yn dilyn gorymdaith trwy'r dref, ac am gyfarfod cyhoeddus lle bydd Antur Aelhaearn yn lansio Cynllun Tai Cymunedol.
Mae'r Senedd yn cynnal dadl ar Ystad y Goron heddiw, rydyn ni'n cefnogi’r alwad i ddatganoli Ystad y Goron gan ei fod yn gyfle i fuddsoddi yn y Gymraeg a chymunedau.
Dywedodd Jeff Smith, Cadeirydd Grŵp Cymunedau Cymdeithas yr Iaith:
"Mae'r Llywodraeth yn dweud mai diffyg arian yw'r rheswm dros dorri gwasanaethau a chyllidebau sefydliadau diwylliannol, nifer ohonynt mewn cymunedau Cymraeg, a chyrff fel Comisiynydd y Gymraeg, sydd i fod i sicrhau darpariaeth a hawliau i ddefnyddio'r Gymraeg.
Ar yr un diwrnod ag y cynhelir symposiwm cenedlaethol yng Nghaerdydd ar "Y Gymraeg a Phêl-droed", a ddiwrnod cyn gêm gyntaf Cymru yn rowndiau rhagbrofol Cwpan y Byd 2026, mae Cymdeithas yr Iaith wedi cyhoeddi y bydd un o sêr ifainc pêl-droed Cymru yn cyflwyno noson fawr "Y Wal Goch" yn ystod wythnos yr Eisteddfod Genedlaethol yn Wrecsam.
Bydd rali a gynhelir yn Nefyn ar 29 o Fawrth yn pwyso ar Lywodraeth Cymru i ymateb ar frys ac o ddifrif i argymhellion pwysig y Comisiwn Cymunedau Cymraeg fel bod amser i weithredu cyn diwedd oes y Senedd bresennol.
Ar ran ymgyrch Nid yw Cymru ar Werth y Gymdeithas, dywedodd Osian Jones:
Rydyn ni'n croesawu'r penderfyniad i roi enwau uniaith Gymraeg i bob etholaeth ar gyfer etholiadau Senedd 2026.
Mae’r Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth wedi cyhoeddi penderfyniadau terfynol ar gyfer ffiniau ac enwau etholaethau etholiad 2026.
Dywedodd cadeirydd cenedlaethol Cymdeithas yr Iaith, Joseff Gnagbo:
Mae Cyngor Gwynedd wedi pleidleisio dros gynnig yn galw am ddatganoli grymoedd dros ddarlledu i Gymru yn eu cyfarfod llawn ddydd Iau, 6 Mawrth.
Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu pasio’r cynnig sy’n galw ar Lywodraeth Cymru a Llywodraeth Prydain i nodi’r penderfyniad a gweithio tuag at drosglwyddo cyfrifoldeb dros ddarlledu o Lundain i Gaerdydd cyn gynted a phosib.
Dywedodd Mirain Owen ar ran Grŵp Dyfodol Digidol Cymdeithas yr Iaith:
Cyn trafodaeth ar Bolisi Iaith Cyngor Môn ddydd Iau 6 Mawrth mae rhanbarth Gwynedd a Môn Cymdeithas yr Iaith wedi ysgrifennu at gynghorwyr i nodi pryder am ymrwymiad y cyngor i weinyddu drwy gyfrwng y Gymraeg.
Mae adroddiad ymchwiliad Comisiynydd y Gymraeg i gŵyn am ddarpariaeth nofio Cyngor Wrecsam wedi dod i’r casgliad bod y Cyngor wedi methu ar sawl cyfri. Yn ôl Cymdeithas yr Iaith mae methiannau parhaus yn codi cwestiynau am ymrwymiad y Cyngor i’r Gymraeg ac am weithdrefnau Comisiynydd y Gymraeg.
Mae'r pryderon am doriadau mewn prifysgolion ar draws y wlad ar hyn o bryd yn dangos bod rhaid newid system ariannu'r prifysgolion.
Galwn ar y Llywodraeth i roi’r sector addysg uwch ar seiliau mwy cadarn gydag ariannu digonol, ac i ystyried gwerth am arian cyllido myfyrwyr i astudio tu allan i Gymru. Yn ystod 2023-24, gwariodd Llywodraeth Cymru £553,473,000 ar gostau byw a ffioedd dysgu myfyrwyr o Gymru sy'n dewis dilyn eu haddysg uwch y tu allan i Gymru.
Meddai Toni Schiavone ar ran Cymdeithas yr Iaith:
